18 Kasım 2014 Salı

Empati Oyunu

Asırlardan beri süregelen ve süregelecek olan bir oyun. Başlı başına taktik, strateji ve beyin jimnastiği. Hesaplama, matematik, zeka, yaratıcılık ve hatta en doğrusu, sanat!

Satrançtan bahsediyorum. Hakkında türlü türlü görüş belirtilmiş ve belirtilmekte olan bir oyundan. Kimileri spor der, kimileri spor olduğunu kabul etmez. İçinde hiç şans faktörü olmamasına rağmen her oyun birbirinden farklı gelişir. Asla kendini tekrar etmez.

Satranç bize zekayı, yaratıcılığı, hızlı düşünmeyi, pratik olmayı, taktik geliştirmeyi, pozisyon okumayı ve bunların her birini 16 taşla kombine ederek kullanmayı öğretir.

Buraya kadar farklı bir şey yok. Her yerde yazılan, çizilen şeyler bunlar. Ama bence ekstradan bir şey daha var satrancın bize kattığı; Empati!
Empati, kişinin kendisini karşısındaki yerine koyup, olaylara onun bakış açısından bakması ve değerlendirmesidir. Genellikle insanlar empatiyi sadece hissetmek olarak sınırlar. Oysa hissetmenin yanında onun gibi düşünebilmektir de.

Hiçbir Dünya Şampiyonu kendi oyununu kendi hamlelerini düşünmez ilk olarak. Rakibini, rakbinin önceki maçlarını inceler ve karşısındakinin bakış açısına, oyun tarzına göre bir strateji belirler. Bir çok kişi buna antrenman der, maça hazırlanma der, çalışma der. Bence işin özüne inecek olursak sadece empati yapmaktır bu.

"Ben X hamlesini oynarsam o Y hamlesini oynar ve ben de Z hamlesiyle karşılık veririm." Şeklinde düşünür oyuncu. Kendi taktiğini rakibinin "Y" hamlesine göre belirler ve onun "Y" hamlesini yapacağını düşünmesi hatta bazı durumlarda emin olması empati yapmasından, kendisini karşısındakinin yerine koyup onun bakış açısından bakması, onun pozisyonundan yorumlamasındandır.

Empati sadece satranç için geçerli, sadece satranç oyuncularının sahip olması gereken bir özellik değildir. Hayatta hemen her konuda sağlıklı iletişim için, sağlıklı ilişkiler için doğru bir şekilde empati yapmalıyız. Kızılderililer; "Birini yargılamadan evvel yargılayacağın kişinin mokasenleriyle dolaş." demişler.

Empati kurmak sabır ister, irade ister. Hepsinden önce de içten gelmelidir. Yani çok da kolay değildir. Ama her şey gibi bu da öğrenilebilinir, geliştirilebilinir. Bir yerde bunu da öğreten, alışkanlık kazandıran bir oyundur, empati oyunudur satranç.


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder